En alweer heeft een Improvised Explosive Device (IED) het leven geëist van een Nederlandse militair. Slachtoffer: de 21-jarige soldaat der eerste klasse Jos ten Brinke van het 41^ste pantsergeniebataljon uit Oirschot. Het moet een zwaar explosief geweest zijn, want behalve de dode vielen er ook vijf gewonden, waarvan één zeer ernstig. En dat terwijl allen zich bevonden in een gepantserd voertuig.

Minister van Defensie Eimert van Middelkoop noemde het een “lafhartige aanslag”. Een aanslag was het zeker, maar lafhartig? Even de advocaat van de duivel spelend: wat de Taliban pas écht laf vinden is het vanaf zeer grote hoogte afwerpen van zware precisiebommen waardoor hun strijders verpulverd worden. Maar ze hebben door schade en schande ondervonden dat traditionele oorlogsvoering, bij wijze van spreke met het mes tussen de tanden en de bajonet op geweer afstormen op de vijand niet werkt en veel slachtoffers in de eigen gelederen veroorzaakt. Vandaar de inzet van middelen als bermbommen, een ongelukkig woord trouwens, want er zijn in Uruzgan nauwelijks wegen, laat staan bermen.

De NAVO-troepen in Afghanistan zijn in een voortdurend kat-en-muisspel met de tegenstander gewikkeld om de IED’s op tijd te ontdekken c.q. onschadelijk te maken. Tips en inlichtingen van de plaatselijke bevolking heten het meest effectieve middel te zijn, maar er worden ook tal van technische maatregelen genomen, zoals de stoorzenders waarmee de meeste militaire voertuigen zijn voorzien. Daarmee kan in ieder geval voorkomen worden dat een IED van afstand tot ontploffing wordt gebracht met zoiets simpels als een garagedeuropener, een babyfoon of een GSM.

Maar er wordt ook gesearched,  de weg of het pad wordt ‘geveegd’ met metaaldetectors of, in geval van twijfel, wordt er zelfs met de hand ‘geprikt’- met een bajonet voorzichtig de grond doorzoeken.  De commandant van een patrouille of konvooi moet steeds een duivelse afweging maken: iedere meter weg met de hand doorzoeken kan niet; helemaal niet zoeken kan ook niet. Men kiest dus bepaalde plekken uit waar de mensen van de genie het voertuig verlaten en met hun metaaldetectors aan de gang gaan. Plekken waar er een grotere waarschijnlijkheid bestaat dat er een ‘bermbom’  in de weg begraven ligt.

Maar zoals de gebeurtenis van zondag en eerdere aanslagen tegen de Nederlandse troepen in Uruzgan leren: het is geen waterdichte methode. Zes Nederlanders zijn nu door IED’s omgekomen; pas één militair is (hoogstwaarschijnlijk) door een vijandelijke kogel gedood.