Iran heeft (inlichtingen)agenten in delen van Uruzgan. Dat schrijft de Afghaanse organisatie TLO (Tribal Liaison Office) in een donderdag gepubliceerd rapport: Three years later –  A socio-political assessment of Uruzgan Province from 2006 to 2009.  TLO zegt informatie te hebben ontvangen over de aanwezigheid van Iraniërs in de districten Khas Uruzgan (in het oosten van Uruzgan) en in Gizab (noordoosten).

Hazara
In geen van beide districten is er een aanwezigheid van ISAF; in Gizab is bovendien geen effectief plaatselijk Afghaans bestuur. In Khas Uruzgan zijn alleen een kleine eenheid van Amerikaanse Special Forces en eenheden van het Afghaanse leger actief. De berichten waarover TLO spreekt stellen dat de Iraniërs in dit district actief zijn in de door Hazara (een aparte bevolkingsgroep) bewoonde gebieden. De Hazara behoren net als de overgrote meerderheid van de bevolking van Iran tot de Sjiitische richting binnen de Islam, terwijl de rest van de Afghanen overwegend Soennitisch zijn.

In Gizab zouden naast Iraanse agenten ook Pakistaanse terroristische organisaties actief zijn. Wanneer er grootschalige offensieven in de maak zijn zouden buitenlandse strijders dit district binnenkomen. Volgens TLO gaat het daarbij om Arabieren en Pakistani.

Eigen kweek
Volgens TLO zijn de meeste strijders van de Taliban ‘home-grown’, met andere woorden, afkomstig uit Uruzgan zelf. Maar er zouden ook strijders uit andere provincies actief zijn, zoals Helmand, Kandahar en Zabul. Buitenlandse strijders zitten vooral achter de zelfmoordaanslagen en ze zouden ook een leidende positie hebben ten opzichte van de locale Taliban.

Oude en nieuwe Taliban
Volgens TLO is de opkomst van de Taliban in Uruzgan mede te verklaren door het keiharde optreden van voormalig gouverneur Jan Mohammed Khan (die overigens niet met name wordt genoemd) en de Amerikaanse Special Forces. De ‘oude garde’ van de Taliban zou in reactie daarop de opkomst van de ‘nieuwe’ Talibanbeweging hebben gestimuleerd. Het rapport van TLO noemt verder ‘toevallige’ Taliban die uit politieke of financiële motieven de zijde van de opstandelingen hebben gekozen, en ‘opportunistische’ Taliban die de beweging gebruiken voor eigen gewin.

Stamverhoudingen
Verder stelt TLO dat in tegenstelling tot de gangbare opvatting stammentegenstellingen geen grote rol spelen bij de Taliban. De meeste stammen wedden volgens de organisatie op twee paarden: een deel steunt de Taliban, een deel de Afghaanse overheid. Dit omdat de uitkomst van de machtsstrijd in Afghanistan in het algemeen en Uruzgan in het bijzonder nog onzeker is.

Het rapport van TLO is donderdag door het ministerie van Buitenlandse Zaken gepresenteerd. Het gaat om een publieke versie. Bekend is dat TLO voorafgaand aan de missie in Uruzgan ook een vertrouwelijk rapport over de situatie in de provincie voor Nederland heeft opgesteld. Het vermoeden bestaat dat er van het nieuwste rapport ook een vertrouwelijke en meer gedetailleerde versie voorhanden is.

Links:
Rapport Three Years Later – A socio-political assessment of Uruzgan Province from 2006 to 2009.
Rapport Uruzgan: wat ligt er nog in de la?