Het is het  ‘Wilde Westen’ van Uruzgan.  Hier geen ISAF-troepen, maar een groepje Amerikaanse commando’s aangevuld met een kleine eenheid van het Afghaanse leger.  Firebase Cobra is al jaren een van de twee vooruitgeschoven posten van de Special Forces in Uruzgan. Als eerste Europese journalist bezocht Wereldomroep-verslaggever Hans de Vreij deze Firebase.

105mm houwitzer op Firebase Cobra/Tinsley

Firebase Cobra, Uruzgan (foto Hans de Vreij)

De Afghaanse provincie Uruzgan heet  in het algemeen vrij rustig te zijn, zeker in vergelijking met de buurprovincie Helmand. Maar die rust geldt niet voor alle delen van Uruzgan.  In het oosten en noordwesten zijn geen troepen van de door Nederland geleide Task Force Uruzgan van ISAF gestationeerd. Wel zijn er twee bases van Amerikaanse Special Forces: Firebase Anaconda in het oostelijke district Khas Uruzgan, en Firebase Cobra in het district Charchino*, ten noorden van Deh Rawod.

IED’s
Bij aankomst op Firebase Cobra besef ik dat er hier maar één keer eerder journalisten zijn geweest. Dat was een team van National Geographic, alweer een paar jaar geleden. Ze maakten een fraaie documentaire over het werk van de Special Forces in dit gebied, maar kwamen er niet zonder kleerscheuren van af. Er ontplofte een bermbom, de journalisten raakten gewond.  In wezen is er sindsdien niet erg veel veranderd. Hoewel een van de Amerikaanse commando’s een relativerende opmerking maakt. “Een paar jaar geleden werd het vuur al geopend zodra we de poort uitreden”, zegt een commando die hier voor de tweede keer gestationeerd is. “Nu kunnen we een kilometer of drie, vier van de basis vandaan voordat de tegenstander toeslaat”.  Ook de bermbommen (Improvised Explosive Devices, IED’s) zijn niet verdwenen, in tegendeel. Er liggen er nu zoveel in de wijdere omgeving van deze voorwaartse basis dat de Special Forces vaak te voet op pad gaan in plaats van in hun gepantserde Humvee-jeeps

Levensgevaarlijk
Het precieze aantal Groene Baretten op deze Firebase is geheim, maar het zijn er zeker niet meer dan honderd. Acht maanden lang werken ze onafgebroken vanaf deze basis, en bevoorraden kan alleen vanuit de lucht –  de wegen van en naar de meer veilige delen van Uruzgan zijn levensgevaarlijk. Verder hebben ze wat plaatselijke technici ingehuurd, bijvoorbeeld voor het onderhoud van de voertuigen. Tegen hun Firebase aan is een kleine eenheid gelegerd van de ANA, het Afghaanse regeringsleger. Welgeteld 38 man, vertelt de commandant, een luitenant.

Hans de Vreij op Firebase Cobra/Tinsley

De Taliban in dit deel van Uruzgan komen volgens hem vooral uit Pakistan of zijn in Pakistan getraind. En dat ze actief zijn blijkt wel uit een simpel gegeven: de houwitsers en mortieren ter ondersteuning van de Groene Baretten hebben in iets meer dan twee maanden al bijna vijfduizend granaten afgevuurd. Lichtgranaten om bij duisternis een gebied te verlichten; rookgranaten om dekking te geven aan een eigen patrouille, en ‘High Explosive’ in het geval van zelfverdediging. Het is hier het ‘Wilde Westen’, letterlijk en figuurlijk.

Medische zorg
Als ze niet op patrouille zijn maken de Amerikaanse Special Forces er het beste van. Ze hebben in ieder geval goed te eten, satelliet-TV én twee mascottehonden, die lui op de grond liggen. ‘Uitvreters’, zegt de commando lachend. De Firebase heeft verder een goed voorziene apotheek en een ziekenboeg.   Niet alleen voor de eigen militairen, maar ook voor de plaatselijke bevolking uit de omgeving. “Iedere dag komen hier vijftig tot zestig Afghanen  voor behandeling aankloppen”, vertelt een medewerker. De arts heeft een dubbelfunctie: hij behandelt niet alleen mensen maar is ook een gekwalificeerd veearts – niet onbelangrijk om de hearts and minds van de bevolking te winnen.

Pal ten zuiden van Firebase Cobra loopt de Helmand-rivier door een smalle kloof met akkertjes ernaast.  Bij Deh Rawod liggen de Nederlandse ISAF-basis Camp Hadrian en een andere Amerikaanse Special Forces-basis: Firebase Tycz. Idealiter zou er een vrije verbinding met ‘Cobra’ moeten zijn, maar het zal een behoorlijk grote operatie vergen om het gebied schoont te vegen.

Generaal de Kruif krijgt uitleg

Werkbezoek
De commandant van de 40.000 ISAF-troepen in zuid-Afghanistan, generaal-majoor Mart  de Kruif (in wiens kielzog ik deze basis bezoek) schat  echter dat er over een jaar wél een vrije verbinding zal zijn tussen Charchino en het rustigere Deh Rawod. De NAVO-generaal  is voor een werkbezoek op Firebase Cobra. De Amerikaanse commando’s vallen niet onder zijn bevel,  ze maken deel uit van de multinationale operatie Enduring Freedom (OEF). Op De Kruif’s regionale ISAF-hoofdkwartier bij Kandahar worden de inspanningen van ISAF en OEF wel op elkaar afgestemd, al was het maar om te voorkomen dat men elkaar in de wielen rijdt. Generaal de Kruif komt niet alleen het gebied bekijken,  zoals hij iedere week vier tot vijfmaal op werkbezoek gaat naar ‘buitenposten’ in Zuid-Afghanistan, maar ook nagaan of de afstemming op het hoofdkwartier hier ‘op de grond’ wel werkt.

De Kruif spreekt tegen dat de Amerikaanse Special Forces vooral hard optreden en niet veel meer dan dat doen. Ook zij doen aan de intussen bekend geworden ‘3D-benadering’, zegt de generaal: Defence, Diplomacy, en Development. “De 3D-benadering is geen Nederlandse uitvinding”, benadrukt generaal de Kruif.

Luister naar een interview met generaal Mart de Kruif op Firebase Cobra:
[display_podcast]

*De officiële naam van dit district is Shahid-e Hassas, ofwel de martelaar Hassas, een verwijzing naar een legendarische mujahedinstrijder die hier in de jaren ’80 tijdens de strijd tegen de Sovjettroepen sneuvelde. Charchino wordt echter veel meer gebruikt, de naam betekent ‘vier bronnen’.

Generaal De Kruif (zesde van rechts) op Firebase Coba (foto Hans de Vreij)

De reportage van National Geographic over Firebase Cobra is in zijn geheel (51 min.) te zien op YouTube: ‘Inside the Green Berets‘.

PS: De Amerikaanse firebase werd in 2009 omgedoopt naar Firebase Tinsley naar de in dat jaar in de buurt gesneuvelde kapitein John Tinsley van de Special Forces.