(Onderstaand de passage over Afghanistan uit het jaarverslag 2008 van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst.  Het document noemt o.a. ‘een zeker (militair) evenwicht’ tussen de Taliban en ISAF, stelt dat er ook in 2009 aanslagen dreigen in de bevolkingscentra van Uruzgan die binnen de ‘inktvlekken’ van de Task Force Uruzgan vallen, en gaat in op de maatregelen die tegen ‘bermbommen’ (IED’s) zijn genomen.

Vreemd is overigens dat de MIVD de afkorting ‘ISAF’ foutief omschrijft. Volgens de dienst heet de NAVO-stabilisatiemacht de ‘International Security and Assistance Force’, terwijl men bijvoorbeeld op de NAVO-website had kunnen lezen dat er geen ‘and‘ in de officiële beschrijving staat: het is de ‘International Security Assistance Force‘, een klein maar wezenlijk verschil, hdv)

Afghanistan
De inlichtingenondersteuning van de operatie in de Afghaanse provincie Uruzgan had in 2008 de hoogste prioriteit voor de MIVD. De opdrachtgevers bij Defensie, maar ook de ministeries van Algemene Zaken en Buitenlandse Zaken, bondgenoten en nationale en internationale organisaties werden van inlichtingenproducten voorzien. De MIVD stelde ook in 2008 dreigingsanalyses en veiligheidsappreciaties op over de situatie in het zuiden van Afghanistan. De veiligheid van de Nederlandse eenheden, de Task Force Uruzgan (TFU) en het slagen van de missie stonden centraal.

De operaties in Afghanistan, in het bijzonder de operatie in Uruzgan en de ondersteuning van het huidige – sinds november 2008 – Nederlandse commando over Regional Command South (RC South), legden een fors beslag op de personele en materiële capaciteit van de MIVD. Ter illustratie: jaarlijks wordt een substantieel deel van het militaire MIVD-personeel uitgezonden. Ook burgerambtenaren kunnen, op vrijwillige basis, worden uitgezonden, mede om de uitzenddruk op militaire collega’s te beperken. In 2008 is een aantal burgerambtenaren op vrijwillige basis uitgezonden geweest.

Nadat het aantal veiligheidsincidenten in Uruzgan in 2007 sterk was toegenomen, is dit aantal het afgelopen jaar licht gedaald. De Taliban bleken in 2008 niet in staat tot het voeren van grootschalige gevechtsoperaties in Uruzgan; dit in tegenstelling tot het optreden van de Taliban in het zuiden en oosten van Afghanistan. Wel zijn de Taliban in staat geweest een zeker (militair) evenwicht tussen hen en de International Security and Assistance Force (ISAF) in stand te houden. Dit ondanks de internationale militaire presentie en de door ISAF uitgevoerde operaties tegen de Taliban. Dit evenwicht werd mede bereikt, doordat de Taliban onder delen van de bevolking in het zuiden van Afghanistan kon rekenen op voldoende steun of acceptatie, dan wel deze kon afdwingen. Ook de grensoverschrijdende bewegingsvrijheid van de Taliban van en naar Pakistan heeft daaraan in belangrijke mate bijgedragen. De ontwikkelingen in Pakistan op politiek en veiligheidsgebied maakten de situatie nog complexer.

De wijze van optreden van de Taliban verschilde het afgelopen jaar niet wezenlijk van vorige jaren. Grootschalige confrontaties met ISAF- en coalitietroepen werden in 2008 zoveel mogelijk vermeden. De Taliban richtten zich in toenemende mate op asymmetrisch optreden dat zich onder andere kenmerkt door efficiëntie en effectiviteit. Voorbeelden van asymmetrisch optreden zijn onder andere het gebruik van IEDs en zelfmoordaanslagen; het aantal zelfmoordaanslagen nam in 2008 toe ten opzichte van 2007. De MIVD verwacht dat de bevolkingscentra in Uruzgan, waaronder de plaatsen Deh Rawood, Chora, Mirabad en Tarin Kowt, ook in 2009 doelwitten van de Taliban zullen blijven. Dit betekent overigens niet dat de MIVD grootschalige aanvallen op deze bevolkingscentra verwacht. De Taliban hebben in het verleden door infiltratie onder de lokale bevolking greep op bepaalde gebieden kunnen verkrijgen. Het voor zich trachten te winnen van de lokale bevolking enerzijds en intimidatie anderzijds zal naar verwachting een belangrijke strategie zijn voor het optreden van de Taliban in 2009.

In 2008 verliep het opbouwen van duurzame, geloofwaardige en betrouwbare nationale instituties in zuidelijk Afghanistan, net als in 2007, moeizaam. Hoewel de Afghaanse regering initiatieven heeft ontplooid om met name het lokale bestuur te versterken, zijn structurele verbeteringen op dit gebied een kwestie van lange adem. Corruptie vormt in Afghanistan een serieuze bedreiging voor de legitimiteit van het bestuur. Hoewel de versterking van de Afghaanse (veiligheids)structuren langzaam maar zeker gestalte krijgt, voerde ISAF ook in 2008 taken op veiligheidsgebied uit; taken die eigenlijk door de Afghaanse autoriteiten uitgevoerd zouden moeten worden.

De MIVD voorziet dat 2009, net als 2008, in het teken zal staan van voortdurend verzet van de Taliban tegen de coalitietroepen. Interne fricties binnen het leiderschap van de Taliban en ontwikkelingen in Pakistan zullen het veiligheidsbeeld verder compliceren. Daarnaast zullen politieke en veiligheidsontwikkelingen, ook binnen het  gewapende verzet, in het teken staan van de presidentsverkiezingen in 2009.

Tribale tegenstellingen, corruptie, de gebrekkige ontwikkeling van nationale (veiligheids) instituties en de drugsproblematiek zullen in 2009, evenals in voorgaande jaren, ten koste gaan van het tempo van de (weder) opbouw van Afghanistan. Daarom zijn de opbouw van een goed functionerend nationaal bestuur, een positieve ontwikkeling van de (veiligheids)instituties en drugsbestrijding essentiële aspecten die aandacht behoeven, omdat anders de veiligheidssituatie en de mogelijkheden voor een duurzame stabilisatie negatief worden beïnvloed.

In 2008 besteedde de MIVD nadrukkelijk aandacht aan de zogeheten Improvised Explosive Devices (IEDs), in de volksmond meestal bermbommen genoemd. Bermbommen zijn verraderlijke, maar effectieve wapens die tegen lage kosten en met eenvoudige middelen kunnen worden gemaakt. Defensie heeft een Joint Task Force Counter-IED ingesteld. Counter IED is een integraal proces waarbinnen het defensief en offensief optreden tegen IEDs op elkaar afgestemd worden.

In dit verband heeft de MIVD een eigen Task Force Counter IED opgericht voor de analyse van en rapportage over regionale IED-netwerken in Afghanistan. De MIVD verrichtte onder meer onderzoek naar de plaatsen waar bermbommen in het terrein waren geplaatst, maar ook de techniek van deze explosieven werd onderzocht. De onderzoeksresultaten werden direct beschikbaar gesteld aan de commandant TFU. Tevens werd de commandant TFU ter plaatse ondersteund door medewerkers van de MIVD die hem adviseerden over (contra)inlichtingen en veiligheidsaangelegenheden. In 2009 brengt de MIVD een wekelijkse bijdrage over Counter IED uit.